Δεν γνωρίζω, ούτε κάνω εικασίες αν η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία διερευνά άλλες υποθέσεις
Στον Χρόνη Διαμαντόπουλο
Για όλους και για όλα μιλά στη συνέντευξή του στο libre ο υφυπουργός Δικαιοσύνης, Ιωάννης Μπούγας. Ο κ. Μπούγας αναφερόμενος στις πρωτοβουλίες της κυβέρνησης με αφορμή το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ αναφέρει ότι «δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο η Εξεταστική Επιτροπή, αφού παραδώσει το πόρισμά της και μετά την εξέταση της υπόθεσης, να καταλήξει ότι υφίστανται ενδεχομένως ποινικές ευθύνες πολιτικών προσώπων που δεν έχουν παραγραφεί».
Επίσης, αναφερόμενος στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, τονίζει χαρακτηριστικά: «Δεν μπορώ να γνωρίζω, ούτε να κάνω εικασίες αν η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία διερευνά άλλες υποθέσεις».
Μιλά επίσης για τη συμμετοχή των δικαστών στη διαδικασία εκλογής της ηγεσίας της Δικαιοσύνης τονίζοντας ότι «εντός των ορίων που το υφιστάμενο συνταγματικό πλαίσιο επιτρέπει, καταφέραμε οι τρεις εξουσίες να συμμετέχουν και να εμπλέκονται στη ανάδειξη της ηγεσίας της Δικαιοσύνης, με σεβασμό προς το Σύνταγμα».
«L..»: Κύριε υφυπουργέ, θα ήθελα να σας ρωτήσω καταρχάς για ένα ζήτημα που φαίνεται ότι για την κυβέρνηση έχει παγιωθεί ως λύση. Και είναι η αυστηροποίηση των ποινών για μια σειρά από αδικήματα. Θα ήθελα να σας θυμίσω την ανακοίνωση της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων τον περασμένο Ιανουάριο που εγκαλούσε το υπουργείο για «προβληματικές» διατάξεις. Πιστεύετε ότι είναι αποτελεσματική αυτή η επιλογή;
Ι.Μπ.: Οι διατάξεις του νέου Ποινικού Κώδικα, που ήδη εφαρμόζεται εδώ και ένα χρόνο, στοχεύουν αφενός στον περιορισμό της κυρίαρχης «μικρομεσαίας» εγκληματικότητας δια της αποτροπής που επιτυγχάνεται με τη βεβαιότητα έκτισης της ποινής, αφετέρου στην αμεσότερη και αποτελεσματικότερη απονομή της Δικαιοσύνης στη χώρα μας.
Κατ’ επέκταση, δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ως «προβληματικές» οι διατάξεις που στοχεύουν να καταστήσουν το σύστημα απονομής δικαιοσύνης πιο αποτελεσματικό για τους πολίτες, ενισχύοντας το αίσθημα ασφάλειας τους.
Επίσης, η άποψη ότι η αυστηροποίηση των ποινών συνεπάγεται ότι για το παραμικρό αδίκημα προβλέπεται εγκλεισμός είναι εσφαλμένη. Θα ήθελα να υπενθυμίσω ότι για τα αδικήματα που προβλέπεται επιβολή ποινής έως ένα έτος υπάρχει η δυνατότητα αναστολής της, ενώ έως δύο έτη προβλέπεται η δυνατότητα μετατροπής της ποινής σε παροχή κοινωφελούς εργασίας ή χρηματική ποινή.
Παράλληλα, υπάρχει πλέον το θεσμικό πλαίσιο, με το οποίο διευρύνεται η ηλεκτρονική επιτήρηση, με την πρόβλεψη δυνατότητας κατ’ οίκον έκτισης της ποινής αλλά και με την πρόβλεψη περιοριστικού όρου ηλεκτρονικής επιτήρησης με τη χρήση τεχνολογίας εντοπισμού θέσης και κίνησης.
«L.»: Η διαδικασία εκλογής για την ηγεσία του Αρείου Πάγου και της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου από τους ίδιους τους δικαστές, θα γίνει πραγματικότητα και πότε;
Ι.Μπ.: Η αλλαγή στον τρόπο ανάδειξης της ηγεσίας, όχι μόνο του Αρείου Πάγου αλλά και όλων των Ανωτάτων Δικαστηρίων της χώρας μας, με την ουσιαστική συμμετοχή των Δικαστών στη διαδικασία, μέσω έκφραση γνώμης από τις Ολομέλειες των ανωτάτων δικαστηρίων, έγινε πραγματικότητα για πρώτη φορά φέτος, με πρωτοβουλία της Κυβέρνησης.
Το δε χρονικά πρότερο της γνώμης των δικαστών έναντι της Διάσκεψης των Προέδρων της Βουλής, προκρίθηκε προκειμένου να εξασφαλισθεί το ανεπηρέαστο της γνώμης τους.
Θα ήθελα να ξεκαθαρίσω ότι, εντός των ορίων που το υφιστάμενο συνταγματικό πλαίσιο επιτρέπει, καταφέραμε οι τρεις εξουσίες να συμμετέχουν και να εμπλέκονται στη ανάδειξη της ηγεσίας της Δικαιοσύνης, με σεβασμό προς το Σύνταγμα.
Με αυτήν την νομοθετική πρόβλεψη, ανταποκριθήκαμε και ρυθμίσαμε το διαχρονικό αίτημα για τη δυνατότητα συμμετοχής των Δικαστών στην επιλογή της ηγεσίας τους, ενώ ταυτόχρονα ενισχύσαμε την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και κατ’ επέκταση την καλή λειτουργία των θεσμών μας.
«L.»: Πάμε και στο σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ. Τι γίνεται με την «ενδελεχή έρευνα» που είχατε προαναγγείλει; Ποιος την κάνει; Η κυβέρνηση ή η ελληνική δικαιοσύνη;
Ι.Μπ.: Η Νέα Δημοκρατία ανέλαβε την πρωτοβουλία των κινήσεων. Προχωράμε στη σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής στη Βουλή, για να διερευνηθούν διεξοδικά όλα τα ζητήματα συνολικά που έχουν ανακύψει με τη λειτουργία του Οργανισμού, από τη σύστασή του το 1998 έως και σήμερα, προκειμένου να διαφωτιστούν όλες οι πτυχές.
Επίσης, δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο η Εξεταστική Επιτροπή, αφού παραδώσει το πόρισμά της και μετά την εξέταση της υπόθεσης, να καταλήξει ότι υφίστανται ενδεχομένως ποινικές ευθύνες πολιτικών προσώπων που δεν έχουν παραγραφεί σύμφωνα με το άρθρο 86 του Συντάγματος, όπως αναθεωρήθηκε.
«L.»: Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία εκτός του σκανδάλου του ΟΠΕΚΕΠΕ ερευνά και άλλες υποθέσεις. Μεταξύ αυτών και τη διαχείριση κοινοτικών κονδυλίων, μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης. Πιστεύετε ότι θα υπάρξουν πολιτικές εξελίξεις με αφορμή αυτά τα ζητήματα;
Ι.Μπ.: Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, ως ανεξάρτητο όργανο, είναι αρμόδια να εξετάζει υποθέσεις που σχετίζονται με τις ευρωπαϊκές επιδοτήσεις, σε όλα τα κράτη μέλη της Ευρώπης.
Δεν μπορώ να γνωρίζω, ούτε να κάνω εικασίες αν η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία διερευνά άλλες υποθέσεις, αλλά αυτό που μπορώ να πω με βεβαιότητα είναι ότι, σε περίπτωση που προκύψει κάποιο ζήτημα, η Κυβέρνηση, όπως έχει αποδειχθεί άλλωστε και στην πράξη, θα συνδράμει ώστε να διαλευκανθεί κάθε υπόθεση.
«L.»: Το «δόγμα» της κυβέρνησης για τους παράνομους μετανάστες προβλέπει ότι όσοι δεν επιστρέφουν στις χώρες από τις οποίες προέρχονται «θα μπαίνουν φυλακή». Θα ήθελα να σας θυμίσω ότι σύμφωνα με δηλώσεις αρμοδίων η ΕΛ.ΑΣ. «πέρυσι έκανε 75.000 συλλήψεις, αλλά αναγκαστικές επιστροφές προς τρίτες χώρες έγιναν μόλις για 500 έως 1.000 άτομα». Να υποθέσουμε λοιπόν, ότι πρόκειται να ανοίξουν νέες φυλακές για δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους;
Ι.Μπ.: Προς το παρόν η Πολιτεία αξιοποιεί τις υφιστάμενες κλειστές δομές, με σκοπό την προσωρινή κράτηση όσων δεν πληρούν τις προϋποθέσεις διεθνούς προστασίας.
Το τελευταίο δε διάστημα παρατηρείται αποτροπή νέων ροών, ακριβώς επειδή και με την πρόσφατη τροπολογία, που προβλέπει την αναστολή της δυνατότητας υποβολής αιτήσεων ασύλου για άτομα που εισέρχονται στην Ελλάδα παράνομα και με οποιοδήποτε πλωτό μέσο από τη Βόρεια Αφρική για τρεις μήνες, κατέστη σαφές ότι το ελληνικό έδαφος δεν είναι χώρος ανεξέλεγκτης διέλευσης ή παραμονής χωρίς νόμιμο λόγο.
Η λαθραία είσοδος αλλοδαπών σε όλα τα σύγχρονα δημοκρατικά κράτη είναι παράνομη πράξη και ως τέτοια αντιμετωπίζεται.
«L.»: Κύριε Μπούγα, η ψηφιοποίηση της Δικαιοσύνης και το AI, μπορούν να βοηθήσουν στην ταχύτερη απονομή της Δικαιοσύνης;
Ι.Μπ.: Η ψηφιοποίηση της Δικαιοσύνης και η χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης μπορούν, αναμφίβολα, να συμβάλλουν στην εκσυγχρονισμό και στην επιτάχυνση της απονομής Δικαιοσύνης στη χώρα μας.
Βασική προϋπόθεση, ασφαλώς, κατά την χρήση αυτών των τεχνολογιών, παραμένει ο σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων και η πρόβλεψη ρυθμιστικών ορίων που θα καθορίζουν σε ποιους τομείς δικαίου και κυρίως σε ποιες φάσεις της δικαστικής διαδικασίας δύναται να αξιοποιηθούν, ώστε σε καμία περίπτωση να μην υποκατασταθεί η ανεξάρτητη κρίση του φυσικού Δικαστή.
Στο πλαίσιο, αυτό, προβλέπεται η υλοποίηση πιλοτικών δράσεων με χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης για την καταγραφή προφορικού λόγου, την μετατροπή σε γραπτό λόγο και την καταγραφή του σε επεξεργάσιμο αρχείο κειμένου, τη μετάφραση εγγράφων νομικού περιεχομένου σε συγκεκριμένες γλώσσες, τη διερμηνεία και καταγραφή καταθέσεων αλλοδαπών μαρτύρων σε πραγματικό χρόνο, καθώς και την ανωνυμοποίηση ή την ψευδωνυμοποίηση και περίληψη δικαστικών αποφάσεων.
Η συνέντευξη δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα «Libre», στις 26 Ιουλίου 2025.