«Το ζήτημα της βίας κατά γυναικών και ανηλίκων είναι υψηλής προτεραιότητας»

NewspaperInterview

Jan 23

Στον Μάνο Πιτσιδιανάκη

Ο υφυπουργός Δικαιοσύνης Ιωάννης Μπούγας έπειτα από τέσσερις μήνες εφαρμογής του Δικαστικού Χάρτη κάνει την πρώτη αξιολόγηση αυτής της σημαντικής μεταρρύθμισης. Αναφέρεται στο νέο τοπίο που θα δημιουργηθεί για τους πολίτες μετά τις αλλαγές στο κληρονομικό δίκαιο, αλλά και στη δυνατότητα επίλυσης διαφορών χωρίς την προσφυγή στη διαδικασία ενώπιον των δικαστηρίων. Έμφαση δίνεται στην ενίσχυση του νομοθετικού πλαισίου κατά της ενδοοικογενειακής βίας αλλά και στην αυστηροποίηση του νομικού πλαισίου που θα αφορά την αντιμετώπιση της βίας των ανηλίκων.

P.: Ο Δικαστικός Χάρτης έχει μπει πλέον σε ράγες σταθερής τροχιάς. Πώς αξιολογείτε μέχρι τώρα την εφαρμογή του και ποια μηνύματα λαμβάνετε από τον νομικό κόσμο;

Ι.Μπ.: Πράγματι έπειτα από τέσσερις μήνες μπορούμε να πούμε ότι η εφαρμογή του Δικαστικού Χάρτη εξελίσσεται σταθερά και ομαλά σε όλα τα δικαστήρια της χώρας. Καθ΄ όλη τη διάρκεια εφαρμογής του, βρισκόμαστε σε άμεση και συνεχή συνεργασία με τους δικαστές, τους δικηγόρους και τους δικαστικούς υπαλλήλους και μπορώ να πω ότι από τις επισκέψεις που πραγματοποιώ συχνά με κλιμάκιο του υπουργείου Δικαιοσύνης σε όλες τις πρωτοδικειακές περιφέρειες της χώρας, οι περισσότεροι ανταποκρίνονται θετικά και εκφράζουν την ικανοποίησή τους. Ειδικότερα, δεν έχουν υπάρξει αναφορές για σημαντικά προβλήματα ή δυσλειτουργίες των δικαστηρίων στην ελληνική περιφέρεια, στον Πειραιά και στη Θεσσαλονίκη. Ακόμη και στο Πρωτοδικείο Αθηνών όσα ζητήματα ανέκυψαν το πρώτο διάστημα έχουν πλέον επιλυθεί σε μεγάλο βαθμό. Μάλιστα, μετά τον διαχωρισμό του πρωτοδικείου σε πολιτικό και ποινικό τμήμα, παρατηρούμε ότι στα ποινικά ακροατήρια καθημερινά μπορεί να εκδικάζονται τουλάχιστον πενήντα περισσότερες υποθέσεις συγκριτικά με το προηγούμενο έτος. Στο δε πολιτικό τμήμα περιορίστηκαν σημαντικά οι υπηρεσίες των υπηρετούντων δικαστών, γεγονός που επιτρέπει την ταχύτερη μελέτη και έκδοση αποφάσεων.
Παράλληλα, όσα ζητήματα είχαν ανακύψει από τη ψηφιακή μετάπτωση ως επί το πλείστον έχουν επιλυθεί. Μάλιστα, με διάταξη του νόμου για τον Δικαστικό Χάρτη κατέστη εφικτή η ηλεκτρονική κατάθεση δικογράφου στο Πρωτοδικείο Αθηνών σε υποθέσεις που αφορούν τις γαμικές διαφορές, τις διαφορές γονέων και τέκνων και τις λοιπές οικογενειακές διαφορές.

P.: Το μεταρρυθμιστικό έργο του υπουργείου Δικαιοσύνης μοιάζει να είναι συνεχές. Οι νέες ρυθμίσεις που διέπουν το κληρονομικό Δίκαιο φαίνεται ότι θα αλλάξουν όχι μόνο το ισχύον καθεστώς αλλά και βαθιά ριζωμένες νοοτροπίες. Ποιες θα είναι οι άμεσες αλλαγές κυρίως για τους πολίτες;

Ι.Μπ.: Η αναμόρφωση του κληρονομικού δικαίου αναμένεται να επιφέρει κοινωνικές, οικονομικές και δυνάμει δημογραφικές συνέπειες. Οι αλλαγές αφορούν ως επί το πλείστον τους πολίτες και τη διασφάλιση του δικαιώματος της τελευταίας βούλησης του διαθέτη. Οι υπό επεξεργασία ρυθμίσεις του κληρονομικού δικαίου, ως συνέχεια του περιουσιακού δικαίου, είναι αναγκαίο να συμβαδίζουν με τις σύγχρονες συνθήκες και τις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας, που θα εκτείνονται και θα αφορούν και τις μέλλουσες γενεές. Για τον λόγο αυτόν, η συσταθείσα επιτροπή που επεξεργάζεται την αναμόρφωσή του εξετάζει τις τροποποιήσεις του δικαίου της διαθήκης, την παροχή προστασίας προς ορισμένα πρόσωπα που δεν συνδέονται με συγγενικό δεσμό με τον κληρονομούμενο, αλλά και ενδεχομένως τον περιορισμό των νόμιμων μεριδούχων που περιορίζουν την ελευθερία διάθεσης, την εισαγωγή στο ελληνικό δίκαιο των κληρονομικών συμβάσεων και τη δημοσίευση των διαθηκών μέσω πλατφόρμας που θα διαχειρίζονται οι συμβολαιογραφικοί σύλλογοι.

P.: Τι θα περιλαμβάνουν και πού θα αποσκοπούν οι αλλαγές στον Κώδικα Επίλυσης Διαφορών;

Ι.Μπ.: Το Υπουργείο Δικαιοσύνης δίνει ιδιαίτερη σημασία στη δυνατότητα επίλυσης διαφορών χωρίς την προσφυγή στη διαδικασία ενώπιον των δικαστηρίων. Οι θεσμοί της Διαμεσολάβησης, της Δικαστικής Μεσολάβησης και της Διαιτησίας θεωρώ ότι πρέπει να αναμορφωθούν, αλλά κυρίως να χορηγηθούν κίνητρα σε πολίτες και δικηγόρους ώστε οι υποθέσεις να επιλύονται ταχύτερα, αποτελεσματικά και με λιγότερα έξοδα εκτός δικαστικών αιθουσών. Επειδή ακριβώς θέλουμε να τονίσουμε τη βούλησή μας για την αναβάθμιση αυτών των διαδικασιών, εργαζόμαστε για πρώτη φορά προς τη δημιουργία ενός ενιαίου Κώδικα Εναλλακτικής Επίλυσης Διαφορών για μια ολοκληρωμένη θεσμική προσέγγιση. Σημαντικό είναι επίσης να εξοικειωθούν ακόμη περισσότερο με την εξωδικαστική επίλυση των διαφορών οι νομικοί της πράξης ώστε να οδηγούν τους διαδίκους προς αυτή την κατεύθυνση. Έτσι θα αλλάξει σταδιακά και η νοοτροπία των πολιτών.

P.: Πρόσφατα στη Βουλή αναφερθήκατε στην ενίσχυση του νομοθετικού πλαισίου κατά της ενδοοικογενειακής βίας και σε ένα νέο εργαλείο που μπαίνει στο πεδίο, το risk tool. Παράλληλα, επίκειται αυστηροποίηση του νομικού πλαισίου που θα αφορά στην αντιμετώπιση της βίας των ανηλίκων. Τι ακριβώς θα προβλέπουν αυτές οι ρυθμίσεις;

Ι.Μπ.: Το ζήτημα της βίας κατά των γυναικών και των ανηλίκων είναι υψηλής προτεραιότητας για το υπουργείο και την κυβέρνηση. Ήδη με την αναμόρφωση των ποινικών κωδίκων προωθήθηκε αρχικώς ένα πλέγμα διατάξεων που εξυπηρετούν την ανάγκη εξορθολογισμού του νομικού πλαισίου που διέπει το νόμο για την ενδοοικογενειακή βία προκειμένου οι διατάξεις να είναι προσαρμοσμένες στις παρούσες κοινωνικές συνθήκες και στη δικαιοπολιτική ανάγκη προστασίας του θεσμού της οικογένειας, της ανηλικότητας και των θυμάτων, κυρίως των γυναικών που πλήττονται με αυξανόμενη ένταση από συμπεριφορές ενδοοικογενειακής βίας.
Το Risk tool, που έχει επίσης θεσμοθετηθεί, δύναται μετρώντας τον κίνδυνο που διατρέχει το κάθε θύμα εξατομικευμένα να ανταποκρίνεται αποτελεσματικά στην κάθε ιδιαίτερη περίπτωση και συνθήκη εμφάνισης ενδοοικογενειακής βίας. Λαμβάνοντας βέβαια υπόψη τις εξελίξεις στην κοινωνία και κυρίως με στόχο την πολυεπίπεδη αντιμετώπιση των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας και την ουσιαστική συμβολή στην εξάλειψή της, κρίνουμε αναγκαίο να προβούμε σε περαιτέρω παρεμβάσεις. Η δημόσια διαβούλευση του σχεδίου νόμου, που περιλαμβάνει πρόσθετες ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση νέων μορφών βίας κατά των γυναικών, ολοκληρώθηκε και ξεκίνησε η επεξεργασία του στην αρμόδια Κοινοβουλευτική Επιτροπή. Επίσης, με αυτό το σχέδιο νόμου, η χώρα μας είναι από τις πρώτες ευρωπαϊκές χώρες που θα ενσωματώσουν την οδηγία για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της εξ οικείων βίας.
Παράλληλα, ως προς το ζήτημα της βίας των ανηλίκων, με τις παρεμβάσεις στον Ποινικό Κώδικα, προβλέπεται πλέον ότι, σε περίπτωση που ο ανήλικος τελέσει αδίκημα, το δικαστήριο έχει τη δυνατότητα να επιβάλει την παρακολούθηση ειδικών εκπαιδευτικών, καλλιτεχνικών ή πολιτιστικών προγραμμάτων σε κρατικούς, δημοτικούς ή ιδιωτικούς φορείς, ή την παρακολούθηση προγραμμάτων αθλητισμού και συμμετοχή σε αθλητικά σωματεία.
Επίσης, στο σχέδιο νόμου που σας προανέφερα θα περιλαμβάνονται πρόσθετες ρυθμίσεις που αφορούν τη βία των ανηλίκων. Ειδικότερα, αντιλαμβανόμενοι ότι μέρος της ευθύνης έχουν και οι γονείς, στις περιπτώσεις που εκείνοι παραλείπουν να ασκήσουν αποτελεσματικά την εποπτεία στους ανηλίκους που διαπράττουν αδίκημα, θα προβλέπεται αύξηση του πλαισίου επιβολής ποινών σε αυτούς όταν, για παράδειγμα, η πράξη του ανηλίκου ενέχει στοιχεία βίας, στρέφεται κατά ανηλίκου θύματος ή ακόμη και στην περίπτωση που η πράξη που τέλεσε, αν την τελούσε ενήλικος, θα ήταν κακούργημα.

P.: Τι σηματοδοτεί η πρόταση του πρωθυπουργού για τον Κωνσταντίνο Τασούλα στην Προεδρία της Δημοκρατίας;

Ι.Μπ.: Η πρόταση του πρωθυπουργού για τον Κωνσταντίνο Τασούλα στην Προεδρία της Δημοκρατίας στέλνει ένα μήνυμα ενότητας προς όλους τους Έλληνες. Πρόκειται για μια προσωπικότητα που ξεχωρίζει για το υψηλό κύρος, τη θεσμική προσήλωση, το ήθος και τη φιλοπατρία του. Η μακρά πολιτική και κοινοβουλευτική εμπειρία τον καθιστούν ιδανικό για το ύπατο πολιτειακό αξίωμα, που θα αποτελέσει σύμβολο ενότητας του έθνους μας και θα εκφράσει τα συμφέροντα του ελληνικού λαού πέρα και πάνω από κομματικές σκοπιμότητες και συγκρούσεις.